Chính phủ điện tử đóng trọn hai vai.

Bởi công nghệ thông tin là giải pháp hỗ trợ việc kiểm soát quá trình canh tân hành chính, không có nó sẽ không bao giờ đạt đến yêu cầu về sáng tỏ hóa

Và địa phương này sẽ phải xin kinh phí từ ngân sách trung ương. Trên thực tiễn, Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM đang gặp phải tình trạng quá tải bởi mỗi ngày đều có hàng trăm doanh nghiệp đến đây để đăng ký kinh doanh, từ đó dễ nảy sinh tiêu cực. Để giải quyết vấn đề này, TPHCM có thể phải khai triển một hệ thống đăng ký kinh dinh qua mạng tương hợp với hệ thống của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Còn theo ông Sơn, việc cung cấp các dịch vụ công qua mạng trong những năm qua vẫn chưa được như sự mong muốn của cả người thực hiện lẫn người thụ hưởng. Ông Sơn cho biết thị thành biển miền Trung này đã cung cấp dịch vụ đăng ký kinh dinh trực tuyến từ năm 2003, nhưng đến năm 2012 phải dừng lại do Bộ Kế hoạch và Đầu tư áp dụng hệ thống phần mềm dùng chung cả nước.

Cụ thể, ở Đà Nẵng, hiện bít tất các xã phường đã có hộp thư điện tử, nhiều dịch vụ công trực tuyến được cung cấp đến người dân. Mục tiêu lâu dài Ông Lê Bộ Lĩnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, cho rằng việc xây dựng chính phủ điện tử đòi hỏi nạm lớn của các cơ quan quốc gia và toàn từng lớp, và những đề nghị đặt ra là sự hoàn thiện về mặt công nghệ, sự tuân về mặt pháp luật và hàng ngũ cán bộ có năng lực, trình độ.

Hiện chỉ mới có một số địa phương tích cực trong công cuộc canh tân thủ tục hành chính như TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ và Vũng Tàu thực hành việc khảo sát chừng độ ưng ý của người dân với từng dịch vụ. Còn những dịch vụ khác như đăng ký quyền sử dụng đất, cấp giấy phép xây dựng, đăng ký kinh doanh thì chừng độ ưng ý của người sử dụng còn thấp. Trong thời kì qua, các cơ quan quốc gia, Quốc hội và Chính phủ đã dành sự quan hoài lớn cho hoạt động này và chính phủ điện tử Việt Nam bước đầu được hình thành với mục tiêu giúp nâng cao tính minh bạch trong công tác quản lý, điều hành của quốc gia, đạt được sự chấp thuận của người dân và doanh nghiệp.

Sau 10 năm thực hành, đã có tới 50-60% doanh nghiệp trên địa bàn dùng dịch vụ này. Đặt vấn đề như thế, ông nêu tỉ dụ, để một trường quốc tế đi vào hoạt động, trước đây chỉ cần ba loại giấy phép thì nay lại yêu cầu thêm một thủ tục nữa; hoặc thủ tục có khi đơn giản nhưng chuyên viên, cán bộ ở cơ quan công quyền lại nhũng nhiễu người dân.

Cụ thể, cấp bộ ngành áp đặt các hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin dùng chung toàn quốc mà hệ thống này lại không tương xứng và kết nối được với hệ thống mà địa phương đã xây dựng trong nhiều năm qua.

Nhiều đại biểu tham gia cuộc hội thảo cũng cho rằng trong quá trình khai triển chính phủ điện tử tại các địa phương vẫn còn nhiều điểm hạn chế chưa khắc phục được trong một thời kì dài. Từ đó, ông Hà đề xuất khi các bộ ngành bắt tay xây dựng một hệ thống công nghệ trong phạm vi chính phủ điện tử trên phạm vi toàn quốc thì cần dựa trên nền móng mà các địa phương đã làm trong thời gian qua để việc kết nối được hiệu quả, tránh đứt quãng và không ảnh hưởng đến hoạt động cung cấp dịch vụ cho người dân.

Ở quy mô toàn quốc, theo ông Hùng, cần có dụng cụ đo mức độ ưng ý của người dân với từng dịch vụ mà Chính phủ cung cấp. Do đó, theo ông Hà, TPHCM dự định khôi phục lại hệ thống cũ để phục vụ người dân và doanh nghiệp trên cơ sở bảo đảm việc cung cấp đầy đủ những thông tin mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu, để hợp nhất hoạt động với hệ thống toàn quốc.

Nhưng điều mà các nhà lãnh đạo địa phương băn khoăn hơn cả là hệ thống do bộ khai triển đến nay vẫn chưa làm được việc cấp giấy phép đăng ký kinh dinh qua mạng. Tại buổi hội thoại với lãnh đạo khối cơ quan chính phủ nằm trong khuôn khổ cuộc hội nghị quốc gia về chính phủ điện tử diễn ra ở Hà Nội vào cuối tháng 8 vừa qua, ông Phạm Minh Hùng, Phó vụ trưởng Vụ cải cách hành chính, Bộ Nội vụ, cho rằng kế hoạch canh tân hành chính sẽ tạo nền móng cho việc áp dụng công nghệ thông báo, trái lại, công nghệ thông tin sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ cách tân hành chính, giúp cho công tác chỉ đạo và điều hành cấp nhà nước được công khai, sáng tỏ.

Theo ông, nếu tiến hành cải cách hành chính mà không vận dụng công nghệ thông báo thì sẽ khó thành công. Đà Nẵng cũng ở trong cảnh ngộ hao hao như TPHCM. Đây cũng chính là yêu cầu về canh tân quy trình công việc, xúc tiến tự động hóa nhờ vào ứng dụng công nghệ thông tin. Tuy nhiên, trong hai năm gần đây, khi có quy định giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư triển khai hệ thống đăng ký kinh doanh qua mạng thống nhất trên cả nước thì chương trình của TPHCM đã bị sụp đổ hoàn toàn và các doanh nghiệp ở thị thành cũng chẳng thể sử dụng dịch vụ bởi các phần mềm không có tính xứng với nhau.

Ông Hà cho rằng điều quan yếu là cơ quan quản lý nhà nước cần đánh giá xem hiện giờ người dân có ưng với các thủ tục hiện hành hay không hay cần tiếp kiến giảm số lượng giấy phép trong các thủ tục hành chính. Tán thành với quan điểm của ông Lê Mạnh Hà, ông Phạm Kim Sơn, Giám đốc Sở thông tin và Truyền thông Đà Nẵng, san sớt thêm rằng việc triển khai chính phủ điện tử ở cấp địa phương chưa được thuận lợi vì những lý do kể trên, song mỗi tỉnh thành đã tìm cách thức riêng để khắc phục.

Đà Nẵng luôn đứng trong danh sách những địa phương dẫn đầu trên cả nước về chỉ số áp dụng công nghệ thông tin. Đã nhiều tháng nay Đà Nẵng không cung cấp dịch vụ công trực tuyến nói trên nữa vì hệ thống cũ đã đầu tư không thể kết nối với hệ thống mới của bộ. Còn ở TPHCM, ông Hà cho biết đô thị đặt ra yêu cầu khai triển ISO tại các cơ quan nhà nước. Tỉ dụ, TPHCM là địa phương trước tiên trong cả nước triển khai dịch vụ đăng ký kinh doanh qua mạng từ năm 2001.

2 trong 1 – yêu cầu tất yếu Phát biểu tại cuộc hội thảo, ông Lê Mạnh Hà, Phó chủ toạ Ủy ban Nhân dân TPHCM, cho rằng nên gộp hai nội dung kể trên vào thành một nhiệm vụ, việc vận dụng công nghệ thông tin cần nằm trong kế hoạch canh tân hành chính.

Vân Ly Khi đẩy mạnh việc ứng dụng Chính phủ điện tử, phần lớn công việc can dự đến thủ tục hành chính sẽ được thực hành trên máy tính, điều này sẽ góp phần hạn chế tình trạng tham nhũng. Riêng Sở thông báo và Truyền thông cũng đã phối hợp chặt đẹp với Sở Nội vụ (cơ quan chuyên về tổ chức bộ máy) của đô thị để triển khai chính phủ điện tử đạt kết quả.

Với kinh nghiệm thực tế ở địa phương mình, ông Hà cho rằng đưa việc áp dụng công nghệ thông báo tại các cơ quan nhà nước vào trong hoạt động cách tân hành chính sẽ tốt hơn, còn nếu thực hành song song sẽ khó thành công. Có cùng ý kiến với ông Lĩnh, ông Hùng của Bộ Nội vụ cho biết thêm rằng Việt Nam đang đặt ra mục tiêu đến năm 2015 tỷ lệ người dân bằng lòng với các dịch vụ của chính phủ điện tử là 60%, và con số này sẽ là 80% vào năm 2020.

Do đó, hai phần việc này phải được tiến hành song song với nhau. Song, ở Việt Nam lại đang tách hai nội dung này riêng biệt. Mặc dầu TPHCM được đánh giá cao trong việc xây dựng chính phủ điện tử, giải pháp công nghệ thông tin được ứng dụng ở cấp phường xã và nhiều loại thủ tục hành chính đã được cung cấp trực tuyến đến người dân nhưng ông Hà dòm việc triển khai chưa sâu sát, cảm nhận của người dân về tính tiện ích của chính phủ điện tử vẫn mờ nhạt.

Trong đó, dịch vụ chứng nhận giấy khai sinh có chừng độ chấp nhận cao, đạt 80%.