Bài 1: Cơ chế phải ngang tầm nhiệm vụ Theo Quyết định 80/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, MTTQ có quyền giám sát các công trình triển khai trên địa bàn có vốn đầu tư của Nhà nước, cộng đồng, người dân; theo dõi, đánh giá việc chấp hành quy định về quản lý đầu tư của cơ quan có thẩm quyền quyết định đầu tư, chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu, đơn vị thi công; phát hiện các vi phạm quy định quản lý đầu tư để kịp thời ngăn chặn, xử lý, chống vung phí, thất thoát vốn và tài sản quốc gia… Nhưng thực hành những nhiệm vụ trên là không dễ dàng khi thiếu cơ chế, chính sách cụ thể
Phó chủ toạ Ủy ban MTTQ huyện Sóc Sơn Nguyễn Đăng Hải cho biết: "Ngay tại một số công trình do xã làm chủ đầu tư, Mặt trận cũng chẳng thể giám sát. Vì lý do này, nhiều BGSĐTCĐ chọn cách lờ đi không giám sát các công trình do địa phương làm chủ đầu tư. Đây là căn do chính khiến công tác giám sát đầu tư tại cộng đồng của trận mạc chưa phát huy được hiệu quả, thiếu bản tính.
Lúng túng, thiếu thực chất Giám sát đầu tư tại cộng đồng là công việc khó khăn, không có thù lao, thường gặp sự chống đối của chủ đầu tư, nhà thầu; nếu không có sự phối hợp, hỗ trợ, can thiệp kịp thời của chính quyền, công tác giám sát chẳng thể đáp ứng đề nghị. Tại xã Đức Thượng (Hoài Đức), nhiều dự án không thực hiện công khai danh mục thi công, thiết kế, mẫu nguyên vật liệu, dự toán kinh phí… Khi Ban giám sát đầu tư cộng đồng (BGSĐTCĐ) yêu cầu công khai thông báo, cung cấp bản thiết kế, dự toán kinh phí thì chủ thầu lờ đi, đến khi tiến độ công trình chậm, chủ thầu đổ lỗi ngay cho BGSĐTCĐ gây khó dễ.
Ảnh: Bá Hoạt Đa dạng các chiêu né giám sát Phát biểu tại cuộc tọa đàm về nâng cao chất lượng công tác thanh tra dân chúng và giám sát đầu tư tại cộng đồng do Ủy ban MTTQ TP Hà Nội vừa tổ chức, chủ toạ Ủy ban MTTQ huyện Đan Phượng Đặng Văn Hội trằn trọc: Hiện chiến trường mới chỉ giám sát được một số công trình do cộng đồng đóng góp hoặc các công trình phúc lợi do UBND xã, phường làm chủ đầu tư.
Tiêu biểu, tại xã Tân Minh (Sóc Sơn), công trình xây dựng hội trường UBND xã có nhiều vi phạm về khối lượng thi công, chất lượng nguyên - vật liệu. Chuyện rưa rứa cũng biểu lộ rõ ở ít kết quả công tác giám sát đầu tư tại cộng đồng 6 tháng đầu năm 2013 của các quận, huyện như Hà Đông, Hoài Đức, Ứng Hòa… Trong khi quá trình tỉnh thành hóa ở thành phố diễn ra mạnh mẽ, cơ sở hạ tầng liên tiếp được đầu tư nâng cấp hoặc xây dựng mới, khu vực nông thôn dồn lực tập trung cho việc xây dựng nông thôn mới; tại các xã, phường không thể nói là vơ các công trình đều đảm bảo hoàn toàn đúng thiết kế, kỹ thuật, chỉ tiêu chất lượng, khối lượng thi công… Vậy nhưng theo bẩm, kết quả giám sát 6 tháng đầu năm 2013 của hàng chục xã, phường trong đô thị đều rất êm đềm, không có vấn đề gì đặc biệt xảy ra.
Đây cũng là lý do cán bộ trận mạc chẳng thể tiếp cận được với phần lớn dự án do cấp quận, huyện, đô thị hay các bộ, ngành của trung ương làm chủ đầu tư. Tại các xã ngoại ô, trước đòi hỏi giám sát nhiều công trình cùng lúc trên địa bàn; lại không có ai giám sát công tác giám sát của MTTQ, nhiều BGSĐTCĐ đối phó bằng cách chỉ thực hiện giám sát các dự án, công trình đơn giản còn bỏ qua các dự án không rõ chủ đầu tư, quy mô lớn, nhiều hạng mục, phức tạp… Ở xã Phú Sơn (Ba Vì), do địa bàn cùng lúc khai triển nhiều dự án của đô thị, Chủ tịch MTTQ xã không thẩm tra, đôn đốc nên BGSĐTCĐ đã "quên" nhiệm vụ giám sát cho nhàn, lại an toàn, không đụng chạm ai.
Đến chập tối, BGSĐTCĐ tranh thủ về nhà ăn cơm, chủ thầu ồ ạt cho tụ họp nguyên vật liệu rồi quây kín khiến BGSĐTCĐ chẳng thể phát hiện việc sử dụng gạch non, xi măng mác thấp, sắt không đúng tiêu chuẩn… Khi thi công các hạng mục, chủ thầu tụ tập nhân công làm liền một mạch từ 9h tối đến sáng hôm sau, đặt tình thế vào sự đã rồi khiến BGSĐTCĐ gặp rất nhiều khó khăn trong thực thi nhiệm vụ… Trên đây chỉ là vài thí dụ mà người trong cuộc kể lại, còn trên thực tiễn, những "chiêu thức" để tránh né công tác giám sát đầu tư tại cộng đồng rất "muôn hình vạn trạng".
Liên hệ công tác thì viên chức bảo vệ đáp thẳng thừng, đây là công trình cấp nhà nước, do các bộ, ngành thực hành, cán bộ cấp xã không có nhiệm vụ ở đây. Trưởng BGSĐTCĐ thôn Triều Khúc, xã Tân Triều (Thanh Trì) Lê Văn Cơ than vãn: BGSĐTCĐ thay phiên nhau túc trực cả ngày ở công trường sở công trường mầm non trên địa bàn.
TS Bùi Xuân Đức - Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học trận mạc (thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) khẳng định: "Những quy định về giám sát của MTTQ trong Hiến pháp, pháp luật và các văn bản quy phạm luật pháp khác còn chung chung, chưa có cơ chế cũng như điều kiện đảm bảo". Liệu kết quả đó đã phản chiếu đúng tình hình thực tại? PGS.
Cũng theo phản ánh của cán bộ chiến trận cơ sở, nhiều công trình địa phương không thể biết ai làm chủ đầu tư, quy mô, thiết kế, dự toán kinh phí… thế nào thì làm sao có thể thực hành công tác giám sát? Với các dự án do cộng đồng đóng góp, chính quyền cơ sở làm chủ đầu tư, công tác giám sát của trận mạc lại gặp rào cản khác.
Cán bộ Mặt trận của xã đã nhiều lần kiến nghị về các vi phạm Quyết định 80/2005/QĐ-TTg nhưng chính quyền xã không phúc đáp, chủ thầu thách thức: "Ông không ký thì tôi vẫn quyết toán được". Đây là điều khôn xiết tế nhị, bởi UBND là cơ quan cấp kinh phí hoạt động cho MTTQ, nếu chẳng may làm mếch lòng lãnh đạo cơ sở thì rất có thể kinh phí hoạt động của MTTQ các năm tiếp theo sẽ bị cắt giảm do một số lý do rất "hợp lý" và "khách quan".
Nguyên do là chủ đầu tư công trình và đơn vị thi công không công khai thông tin về dự án như Quyết định 80/2005/QĐ-TTg đã quy định và cũng không có chế tài bắt họ phải thực hành quyết định này. Ví dụ, trạm bơm Đan Hoài thực dân địa bàn hai xã Liên Hà và Liên Trung (Đan Phượng) là công trình có tác động trực tiếp đến hoạt động sinh sản của người dân nhưng chiến trường cũng không thể tham gia giám sát.
Trưởng ban công tác chiến trường thôn 11, xã Thạch Hòa (Thạch Thất) Mai Văn Nhuần cho biết: Tại các công trình lớn nằm trên địa bàn như đường 419, Dự án đầu tư xây dựng ĐHQG Hà Nội, KCN cao… đều được rào chắn, có biển "Không nhiệm vụ cấm vào".
Giám sát đầu tư tại cộng đồng là công việc khó khăn, rất cần sự vào cuộc quyết liệt và kịp thời của các cơ quan chức năng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét