Chia sẻ Nghệ sĩ Quang Đạt và những chuyến hành trình thiện nguyện vì cộng đồng

Chuyến hành trình của anh trên quê hương xứ Nghệ tuy không dài nhưng cũng đủ để tôi hiểu thêm về con người anh, một “dị nhân” mà bấy lâu vốn đã rất nức tiếng bởi những chuyến hành trình xuyên Việt, những việc làm thiện nguyện chẳng giống ai của mình. Đằng sau vẻ xù xì, bặm trợn như tướng cướp giang hồ lại là một con người với đầy lòng đam mê, máu nóng, một trái tim thiện nguyện bát ngát. Chỉ thương vợ con, trót có ông chồng cả đời chỉ chuyên tâm làm việc của dương gian. Những chuyến độc hành xuyên Việt vì cộng đồng Nghệ sĩ Quang Đạt có tên thật là Nguyễn Đức Đạt, sinh ra ở tỉnh Bình Thuận, song từ nhiều năm nay anh định cư cùng gia đình ở tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Nói là định cư, chứ thực ra chỉ vợ và các con sống với nhau trong căn nhà nho nhỏ, xây gần 5 năm mới trả xong hết nợ, còn bản thân mình đêm ngày rong ruổi từ Bắc chí Nam để thỏa nguyện được những mê say không tuổi của mình. Quang Đạt cũng là người được giới văn nghệ sĩ gán cho nhiều biệt danh chẳng giống ai, như “khùng”, “gàn”, “khờ”, “nghệ sĩ kỳ dị”, song anh cũng là người đang nắm giữ nhiều kỷ lục Việt Nam nhất hiện thời. Từ năm 2007 đến nay, anh đã 6 lần đi xuyên Việt bằng dụng cụ cá nhân, lần nào cũng nhằm mục đích cao cả vì cộng động. Cũng chính vì vậy, bạn bè Quang Đạt có ở khắp nơi, từ văn nghệ sĩ đến trí thức, đến anh bán cà phê, sửa xe máy… đủ mọi tầng lớp trong từng lớp. Lần gặp nhau tình cờ tại TP Vinh này, nghệ sĩ Quang Đạt là sứ giả của trọng tâm UNESCO văn hóa và truyền thông TP HCM thực hành chương trình “Hành trình xuyên Việt năm 2013” với chủ đề “Chiếc áo tình nghĩa về với mẹ”, được tổ chức đúng vào dịp kỷ niệm Ngày Thương binh, Liệt sĩ 27/7. Đây là chuyến đi xuyên Việt lần thứ 6 của cá nhân anh, chuyến hành trình từ thiện đầu tiên diễn ra vào năm 2007, khi anh cáng đáng vai trò là đại sứ của nạn nhân chất độc da cam Việt Nam. Một số hình ảnh trao quà của nghệ sĩ Quang Đạt tại Nghệ An. Được Hội Chữ thập đỏ Việt Nam và Hội Điện ảnh TP HCM tạo điều kiện, anh đã du hành khắp các tỉnh, thành trong cả nước bằng chiếc xe máy hiệu Lambretta để kêu gọi ủng hộ viện trợ các nạn nhân chất độc da cam. Trong chuyến hành trình này, anh đã quyên được hàng trăm triệu đồng, số tiền này đều được trao lại cho hội nạn nhân chất độc da cam các tỉnh để chuyển đến tay những hoàn cảnh bi đát. Một năm sau đó, nghệ sĩ Quang Đạt nối thực hành hành trình xuyên Việt lần thứ 2 với chủ đề “Vì tuổi thơ Việt Nam”, với thông điệp hãy quan hoài, bảo vệ các em, những măng non tương lai của sơn hà. Cũng bằng công cụ là chiếc xe cổ Lambretta, sau hơn một tháng rong ruổi, anh đã quyên góp được trên 300 triệu đồng để mua áo ấm tặng con nít nghèo. Tiếp đó, vào năm 2010, khi cả nước thực hành đội mũ bảo hiểm khi tham dự giao thông trên tuốt mọi tuyến đường, nghệ sĩ Quang Đạt đã thực hiện chuyến hành trình xuyên Việt lần thứ 3 của mình để tuyên truyền cho mọi người dân tự giác chấp hành quy tắc giao thông. Trong chuyến phiêu rong từ Hà Nội vào đến đất mũi Cà Mau này, ông đã “tranh thủ” được hơn 2.000 chữ ký của cảnh sát liên lạc ở quờ quạng các tỉnh, thành trên 9 chiếc mũ bảo hiểm mà mình mang theo. Đây cũng là kỷ lục Việt Nam trước tiên của gã nghệ sĩ “gàn” này. Những chuyến hành trình sau này, nghệ sĩ Quang Đạt đều vì mục đích thiện nguyện. Đó là hành hương mang tên “Rước Bác vào Nam” nhân kỷ niệm 121 năm ngày sinh của Người. Chuyến đi này của Quang Đạt khởi hành từ làng Sen (Nghệ An), đi qua các địa danh gắn với mỗi chặng đường hoạt động cách mạng của Bác Hồ và chấm dứt ở khu di tích mộ cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc ở Cao Lãnh (Đồng Tháp). Trong cuộc hành trình, nghệ sĩ đã mang theo bức tượng bán thân Bác Hồ, cao 60cm và nặng hơn 70kg bằng đá cẩm thạch. Hai năm gần đây, mọi hoạt động của Quang Đạt đều hướng về Mẹ Việt Nam Anh hùng bằng chuyến hành trình xuyên Việt “Về với Mẹ” năm 2012 và dịp kỷ niệm ngày thương binh liệt sĩ năm nay là “Chiếc áo tình nghĩa về với Mẹ”, qua mỗi tỉnh, thành trong cả nước, ông sẽ tổ chức đấu giá chiếc áo có 9 chữ ký của các nghệ sĩ, diễn viên, kết hợp kêu gọi ủng hộ để tặng quà cho các mà Mẹ Việt Nam Anh hùng. Lần này, nghệ sĩ Quang Đạt hành trình bằng chiếc xe máy cổ Vespa có gần 700 chữ ký của các nhà báo trong cả nước. “Đời cười” của nghệ sĩ có nhiều cái nhất Việt Nam Nghệ sĩ Quang Đạt từng là đạo diễn, diễn viên, họa sĩ thiết kế, cố vấn võ thuật của gần 100 bộ phim lớn nhỏ. Trong số đó, có một số bộ phim đã trở thành tượng trưng một thời của điện ảnh Việt Nam như: Đồng tiền xương máu, Cảnh sát hình sự, Người phụ nữ không hóa đá… Ở vào cái tuổi 54, khi hồ hết bạn bè, đồng nghiệp đều đã thành danh với sự nghiệp của mình thì Quang Đạt vẫn lắm truân chuyên và nghèo rớt mồng tơi. Đến độ, vợ anh phải bỏ hẳn nghề dạy học để chuyển sang kinh dinh buôn bán kiếm tiền nuôi con và để cho chồng đi làm thiện nguyện. Quang Đạt chia sẻ, thế cuộc anh gần như sinh ra là để say mê, và anh nguyện sống chết với những thứ phù du vớ vẩn ấy. Tính cách anh vốn vậy, một khi đã dấn thân vào bất cứ lĩnh vực nè cháy hết mình. Trước đây, khi kiếm sống bằng nghề dạy võ, anh đã đào tạo được những lớp đời học trò, giờ đã là tướng trong lực lượng an ninh, quốc phòng ở Bình Thuận quê anh. Hay như khi hóa thân thành diễn viên điện ảnh, những vai diễn của anh, kể cả chính hoặc phụ, anh đều diễn rất thật, hết mình nên vai diễn nào cũng thành công. Ngay cả hiện thời, khi đã bước vào tuổi xế chiều, Quang Đạt vẫn có những thú vui, mê say chẳng giống ai. Đơn cử như hoài vọng về lưu giữ các kỷ vật điện ảnh Việt Nam đã thôi thúc anh Trong suốt mấy chục năm qua, giờ vẫn chưa thôi hết bầu nhiệt huyết. Đến hiện, anh cũng chẳng nhớ mình đã sưu tầm, lưu giữ được bao lăm kỷ vật điện ảnh Việt Nam, chỉ nhớ sơ sơ, gồm 14 chiếc máy của nhiếp ảnh gia Nguyễn Danh; kịch bản của cố đạo diễn Hồng Sến, những chiếc radio cổ, nhiều máy quay phim, chiếu phim thời chiến tranh; 99 chiếc giày của các nghệ sĩ và hơn 300 tấm hình về Điện ảnh khu 8… Nghệ sỹ Quang Đạt cùng chiếc xe Vespa hành trình. Nghệ sĩ Quang Đạt cho biết, mê say này đã vận vào máu thịt từ khi còn là gã sinh viên quèn của Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP HCM. Sau này, quá trình làm nghề, xúc tiếp nhiều, thậm chí chứng kiến những cây đa cây đề trong làng điện ảnh lần lượt ra đi đã thêm thôi thúc anh đẩy nhanh tiến độ để sớm ra đời bảo tàng Điện ảnh Việt Nam cho thỏa ước nguyện mong. Với hàng trăm kỷ vật quý còn lưu giữ, nghệ sĩ Quang Đạt đã được công nhận là người lưu giữ nhiều kỷ vật điện ảnh nhất Việt Nam tính đến thời điểm này. Ngoài ra, anh còn nắm giữ nhiều danh hiệu khác như chiếc xe Lambetta có nhiều chữ ký của các nghệ sĩ trong và ngoài nước nhất với hơn 400 chữ ký. Cũng với chiếc xe có nhiều chữ ký thì hiện anh vẫn đang là người độc nhất vô nhị với thương hiệu này bằng chiếc Vespa có gần 700 chữ ký của các nhà báo. Đây là những dụng cụ luôn sát cánh bên người nghệ sỹ già trong các chuyến hành trình xuyên Việt vì thiện nguyện của mình. Quang Đạt còn nắm giữ nhiều cái nhất khác mà rất ít người có khả năng xô đổ, như cây bút cao 1,3m, nặng hơn 6kg có 99 chữ ký của phóng viên báo chí; bộ sưu tập 99 chiếc giày nghệ sĩ có chữ ký của chủ nhân; bức tranh được 99 họa sĩ vẽ về thế cục sinh lão bệnh tử; lá cờ giang sơn với 99 chữ ký của các võ sư trong cả nước; người độc hành xuyên Việt nhiều nhất Việt Nam… Một chiều thành Vinh nóng như đổ lửa, sau chuyến hành trình dài mệt mỏi tặng quà mẹ liệt sĩ tại huyện miền núi Thanh Chương sau đêm đấu giá chiếc áo nghĩa tình, nghệ sĩ Quang Đạt ngồi với tôi tại một góc nhỏ quán cà phê Quỳnh, và anh đã có những phút chốc trải lòng mình. Anh bảo, thỏa nguyện cho những mê say mà theo bạn bè anh em nghệ sĩ là “dở hơi”, nhiều khi anh cũng thấy mình ích kỷ với mọi người, nhất là những người thân thích. Cả đời anh lang thang rày đây mai đó. Anh có hai người mẹ nuôi ở Sài Gòn, còn người mẹ đẻ thì sống ở Đà Nẵng. Nhưng ngày bà mất, anh đã chẳng thể kịp về để chịu tang, đó thực sự là một vết lăn trầm buồn trong thế cục. Cảm hứng về mẹ cũng chính là động lực thôi thúc anh hai lần thực hành chuyến hành trình xuyên Việt về với Mẹ Việt Nam anh hùng. “Những ham và tình yêu điện ảnh làm mình khổ, đôi khi cứ tự ru dỗ tự mình làm mình khổ nhưng hóa ra không hẳn vậy. Mình làm vậy cũng chẳng phải để chắt chiu cho bản thân mà cho cộng đồng. Thế nên, bản thân có cực tý cũng thấy nhẹ nhàng. Chỉ thương vợ con”. Nhắc đến vợ, anh lại thấy bâng khuâng, bà ấy là một người phụ nữ cam chịu vì chồng. Ngày cưới anh, bạn bè nhiều đứa ganh tuông. Nhưng nửa đời làm vợ, bà ấy vừa phải làm cha, làm mẹ, vừa trụ cột trong gia đình, một tay tần tảo nuôi con khôn lớn. Thậm chí, khi có đồng ra đồng vào, cũng phải vét sạch để đưa cho chồng đi làm việc của nhân gian mà không rỉ răng phàn nàn nửa lời. Phút thỏa hiệp với bản thân nhanh chóng qua đi, nghệ sĩ Quang Đạt đã trở lại là mình, khi nhắc đến những ham mê và cả hành trình dài phía trước. Nhìn anh bụi bặm, lầm lũi, bất giác thấy thương đến lạ. Nhưng rồi cũng như người nghệ sĩ già này, phút giây mềm lòng thoáng chốc vụt qua, tôi lại tự an ủi mình, rằng biết đâu, như thế mới là một Quang Đạt để người ta biết và nhớ đến, chứ chưa hẳn thiên hạ đã lưu danh nếu ông chỉ mãi là một người nghệ sĩ chấp nhận với những thước phim trường ác liệt